16 stycznia minęła 140. rocznica urodzin wybitnego polskiego chemika Jakuba Karola Parnasa – pioniera polskiej biochemii, twórcy lwowskiej szkoły biochemicznej.
Jakub Karol Parnas urodził się w Mokrzanach w ówczesnej Galicji cieszącej się dużą autonomią w ramach Austro-Węgierskiej monarchii. Studiował chemię w Technische Hochschule w Berlinie. W 1907 na Uniwersytecie w Monachium obronił doktorat, a w 1913 w Strasburgu habilitował się i otrzymał docenturę. W1914 zaproszono go do laboratorium biochemicznego F.G. Hopkinsa w Cambridge. W tym samym roku wybucha I Wojna Światowa, jako poddany Franciszka Józefa zmuszony był wrócić do Lwowa. Po wojnie poddani austro-węgierskiej monarchii mieli prawo wyboru kraju, w którym chcą mieszkać, wybiera Polskę, wybiera Lwów. Obejmuje kierownictwo Zakładu Chemii Lekarskiej na Uniwersytecie Jana Kazimierza, intensywnie pracuje naukowo. Największe sukcesy osiąga w latach trzydziestych ubiegłego stulecia. Wraz z współpracownikami jest współodkrywcą glikolizy fosforylującej. Choć nad tym metabolizmem pracowało 12 laboratoriów w powszechnym odczuciu największy wkład wnieśli Oto Embden, Gustav Meyerhof i właśnie Jakub Parnas. W skrócie metabolizm ten został nazwany szlakiem Embdena- Meyerhofa- Parnasa.
Pamięć o Jakubie Parnasie przechowali jego uczniowie zakładający katedry biochemii w powojennej Polsce: Irena Mochnacka, Wanda Mejbaum-Katzenelenbogen, Tadeusz Baranowski, Józef Heller, Włodzimierz Mozołowski. Historia Parnasa, była przekazywana wśród biochemików z pokolenia na pokolenie. Szczególnie aktywna była Zofia Zielińska - Prezes Polskiego Towarzystwa Biochemicznego w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku, publikując w Postępach Biochemii artykuły o Parnasie. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku Polskie Towarzystwo Biochemiczne nawiązało kontakt z Ukraińskim Towarzystwem Biochemicznym. Nastąpiło spotkanie we Lwowie, ze strony polskiej przewodniczyła Jolanta Barańska (z Instytutu Nenckiego PAN), ze strony ukraińskiej Profesor Rostysław Stoika. Zdecydowano się na organizowanie systematycznych Konferencji Polsko Ukraińskich im. Parnasa, na przemian w Polsce i w Ukrainie. Jakub Parnas jest także patronem najważniejszej nagrody naukowej Polskiego Towarzystwa Biochemicznego.
Polskie Towarzystwo Biochemiczne planuje uczcić tę rocznicę w szczególny sposób, cyklem okolicznościowych publikacji.
