Fundacja na rzecz Nauki Polskiej po raz 25. przyznała Nagrody, które postrzegane są w opinii społecznej jako najważniejsze wyróżnienie naukowe w Polsce. Laureatami zostali wybitni polscy uczeni - profesorowie Jan Kozłowski i Józef Spałek z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Marek Samoć z Politechniki Wrocławskiej i prof. Bogdan Wojciszke z Uniwersytetu SWPS.
Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się 8 grudnia br. na Zamku Królewskim w Warszawie.
Prof. Jan Kozłowski z Instytutu Nauk o Środowisku Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UJ został nagrodzony przez FNP w obszarze nauk o życiu i o Ziemi za sformułowanie i eksperymentalną weryfikację teorii wyjaśniającej różnorodność strategii życiowych organizmów jako efektu optymalnej alokacji zasobów. Nagrodą FNP została wyróżniona teoria ewolucji historii życiowych organizmów autorstwa prof. Jana Kozłowskiego. Kluczowym dla rozwoju teorii był esej teoretyczny z 1992 r. opublikowany w czasopiśmie „Trends in Ecology and Evolution”. Laureat opisał w nim, jak organizmy rozporządzają dostępnymi zasobami na potrzeby wzrostu i rozmnażania oraz jaki ma to wpływ na wiek dojrzewania i masę ciała.
Prof. Józef Spałek z Instytutu Fizyki im. Mariana Smoluchowskiego Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ otrzymał nagrodę w obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich za badania układów silnie skorelowanych, a w szczególności za sformułowanie modelu t-J. Jest to standardowy model w teorii układów silnie skorelowanych elektronów. Silne korelacje między elektronami stanowią podstawę wyjątkowych właściwości fizycznych takich układów, jak niekonwencjonalne (wysokotemperaturowe) nadprzewodnictwo i nowe fazy kwantowe
Prof. dr hab. inż. Marek Samoć z Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej otrzymał Nagrodę FNP obszarze nauk chemicznych i o materiałach za odkrycie niezwykłych właściwości optycznych nanomateriałów dla optyki nieliniowej. Profesor Marek Samoć jest specjalistą w dziedzinie chemii fizycznej, zaangażowanym w badania nad nowymi materiałami dla optoelektroniki i fotoniki.
Prof. dr hab. Bogdan Wojciszke z SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego, Wydział Zamiejscowy w Sopocie, otrzymał Nagrodę FNP w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za opracowanie modelu sprawczości i wspólnotowości jako podstawowych wymiarów poznania społecznego. Laureat badał, jak ludzie spostrzegają i oceniają innych ludzi oraz samych siebie. Ustalił, że samych siebie spostrzegamy głównie na wymiarze sprawczości i przede wszystkim od tych spostrzeżeń zależy poczucie własnej wartości (samoocena). Natomiast innych postrzegamy z perspektywy odbiorcy głównie na wymiarze wspólnotowości i przede wszystkim od tych spostrzeżeń zależą nasze oceny i postawy wobec innych osób. Oceniając siebie samych patrzymy z perspektywy sprawcy monitorującego skuteczność działania i bierzemy pod uwagę głównie sprawność w realizacji własnych celów, o których z góry zakładamy, że są dobroczynne.
Nagrody FNP przyznawane są za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata. Wysokość nagrody 200 tys. zł.
