Nagroda im. Artura Rojszczaka (nieżyjący filozof) - to wyróżnienie i jednocześnie indywidualna nagroda pieniężna w wysokości 5000 zł netto przyznawane corocznie młodym doktorom (do 5 lat po otrzymaniu doktoratu), którzy poza wybitnymi osiągnięciami naukowymi wyróżniają się humanistyczną postawą, szerokimi horyzontami, umiejętnością przełamywania barier i przekraczania ram wąskich specjalizacji naukowych. Nagroda ma promować naukową wrażliwość i honorować tych badaczy, którzy przekraczają granice swoich specjalizacji, i nie tkwiąc wyłącznie w ciszy pracowni i laboratoriów robią coś cennego dla innych

Kandydatów do Nagrody zgłaszają formalnie członkowie Klubu Stypendystów FNP, na podstawie informacji własnych oraz informacji przekazanych im przez środowisko naukowe. Proponując kandydatury do nagrody warto podjąć kontakt z członkami wymienionymi na podstronie „Stypendyści” specjalizujących się w dziedzinie nauki zbliżonej do specjalności kandydata.

 Od 2015 roku Nagrodzie im. A. Rojszczaka towarzyszy też piękna statuetka projektu Martyny Ceglińskiej.

Konkurs finansowo wspiera Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, a medialnie kilku patronów, m.in. Forum Akademickie.

Kandydatury można nadsyłać do dnia 31 stycznia 2015 r. w postaci "wniosku o przyznanie nagrody" w wersji papierowej i elektronicznej. Regulamin Nagrody oraz formularz zgłaszania kandydatów dostępne na stronie: http://www.ksz-fnp.org/nagroda%20im.%20a.%20rojszczaka.html

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej zaprasza wszystkich zainteresowanych w dniu 22 stycznia b.r. na spotkanie informacyjne poświęcone nowym programom wsparcia dla naukowców i firm, jakie Fundacja będzie realizować w ramach środków pochodzących z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014 – 2020 (Działanie 4.4 Zwiększanie potencjału kadrowego sektora B+R).

Podczas spotkania zostaną zaprezentowane programy Homing, Powroty, First Team, Team i Team Tech, które są skierowane do naukowców z Polski i z zagranicy posiadających co najmniej stopień naukowy doktora zamierzających realizować projekty B+R wpisujące się w zakres Krajowych Inteligentnych Specjalizacji

[ (KIS) - 760 kB ]

Spotkanie odbędzie się w siedzibie FNP przy ul. Krasickiego 20/22 w Warszawie w godzinach 10.00 – 13.30. 

Udział w spotkaniu jest bezpłatny, ale ze względu na ograniczoną liczbę miejsc wymagana jest rejestracja mailem do dnia 20 stycznia br. na adres: infoday@fnp.org.pl

Spotkanie będzie prowadzone w jęz. polskim (pierwsza część) i jęz. angielskim (druga część). Planowana jest transmisja on line na kanale FNP na portalu YouTube.

Ramowy program spotkania:

9.30 – 10.00 – Rejestracja / poczęstunek

10.00 – 10.30 – Nowe programy FNP w pigułce – krótka prezentacja nowej oferty FNP realizowanej w ramach POIR (w jęz. polskim)

10.30 – 10.45 – Przerwa kawowa

10.45 – 12.15 – Nowe programy FNP bez tajemnic – szczegółowa prezentacja nowej oferty FNP (w jęz. angielskim)

12.30 – ok. 13.30 – Indywidualne konsultacje „stolikowe” – rozmowy bezpośrednie z koordynatorami poszczególnych programów (wg informacji w witrynie FNP)

Prof. dr hab. Wanda Leyko - pionier biofizyki polskiej - autorka przebogatej twórczości naukowej, działalności dydaktycznej i organizacyjnej - zmarła w Łodzi 31 grudnia 2015 r.

Pani Profesor Wanda Leyko ze Stodolskich, córka Henryka i Zofii z d. Ostrowskiej, urodziła się w Bierzynie dnia 1 grudnia 1921 r. Młodzieńcze lata Profesor przypadły na okres wojny i okupacji. Po ukończeniu w Warszawie w roku 1939 prywatnego liceum matematyczno-fizycznego im. Cecylii Plater-Zyberkówny rozpoczęła wyższe studia na tajnych kompletach zorganizowanych w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej (1942-1944). Jako członek AK uczestniczyła w konspiracji. Po upadku Powstania Warszawskiego przeszła przez obóz w Pruszkowie, a następnie - po przewiezieniu w okolice Kielc – została skierowana do budowy umocnień frontowych.

Jesienią 1945 r. rozpoczęła w Łodzi studia, i pozostała tutaj na stałe. Będąc studentką Wydziału Chemii Politechniki Łódzkiej pracowała w Katedrze Technologii Chemicznej PŁ na stanowisku asystenta. Studia ukończyła z dyplomem inżyniera chemika oraz z dyplomem magistra nauk technicznych.

W 1949 r. rozpoczęła pracę w Zakładzie Chemii Fizjologicznej Akademii Medycznej, w zespole prof. Bronisława Filipowicza, początkowo na etacie asystenta, a od 1955 r. na stanowisku adiunkta. W tym Zakładzie pracowała do 1961 r.  Stopień doktora nauk matematyczno-przyrodniczych uzyskała w roku 1951 broniąc na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym UŁ rozprawy pt. Potencjał utleniająco-redukcyjny cysteiny. W 1960 r. przedstawiła dysertację pt. Związki adeninowe krwi ludzkiej uzyskując stopień dr habilitowanego, nadany przez Radę Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego (WBiNZ UŁ). W latach 1953-1961 Pani Profesor prowadziła na Wydziale BNZ UŁ wykłady z analizy instrumentalnej (metody optyczne), na Wydziale Chemii Spożywczej PŁ w okresie od 1959 do 1961 r. wykładała biochemię. W latach 1967 -1972 prowadziła także zajęcia z wybranych zagadnień biofizyki dla studentów Wojskowej Akademii Medycznej.

Profesor Antoni Dmochowski rozbudowując Katedrę Biochemii UŁ powierzył Jej w 1961 r. kierownictwo nowo utworzonego Zakładu Biochemii Analitycznej przy ulicy Południowej 66. Kierownictwo Katedry Biochemii UŁ objęła profesor Wanda Leyko w roku 1967 z chwilą przejścia prof. Antoniego Dmochowskiego na emeryturę. Rok później został powołany Zakład Biofizyki i cała Katedra została przeniesiona się do nowego gmachu przy ul. Banacha 12/16. W roku 1969 prof. W. Leyko uzyskała tytuł i została powołana na stanowisko profesora nadzwyczajnego. W następnym roku w ramach reorganizacji w uczelni został na Wydziale BNZ powołany Instytut Biochemii i Fizjologii; dyrektorem jednostki została Pani Profesor.

Instytutem Biochemii i Biofizyki UŁ, wyodrębnionym w 1973 r., utworzonym z Zakładów: Biochemii i Biofizyki Profesor kierowała do roku 1980. Także w 1973 r. Senat UŁ. wybrał prof. W. Leyko delegatem na II Kongres Nauki Polskiej.

Tytuł i stanowisko profesora zwyczajnego prof. Leyko otrzymała w 1975 r.

Z dniem 1 sierpnia 1985 r. na podstawie zarządzenia Rektora UŁ z Instytutu Biochemii i Biofizyki została wyodrębniona Katedra Biofizyki. W skład Katedry wchodziły wówczas: Zakład Biofizyki (kier. prof. W. Leyko), Pracownia Biofizyki Procesów Rozwoju i Starzenia się (kier. prof. G. Bartosz), Pracownia Biofizyki Skażeń (kier. prof. W. Duda) oraz Pracownia Kultur Tkankowych (kier. dr B. Rózga). W 1990 r. powołano dalsze dwie pracownie, tj. Pracownię Radiobiologii (kier. prof. Z. Szweda-Lewandowska) i Pracownię Termobiologii (kier. prof. Z. Jóźwiak).

Zainteresowania naukowe Profesor Leyko skupiały się na zagadnieniach biofizycznych; dominowały one do końca Jej aktywnej pracy badawczej, a kontynuowali je od 1989 r. następcy (począwszy od prof. Romana Gondko) i Uczniowie Pani Profesor. Ujmując chronologicznie i tematycznie były to następujące problemy: Metabolizm węglowodanowy (metabolity i koenzymy) krwinki czerwonej; Całkowity bilans przemiany fosforanowej erytrocytów: człowieka, królika, psa, świni i gołębia; Ilościowe badania zawartości związków nukleotydowych, głównie adeninowych, we krwi ludzi zdrowych i chorych (cukrzyca, gruźlica, anemia hemolityczna, stwardnienie rozsiane, gościec przewlekle postępujący i in.);Wpływ in vitro, in vivo promieniowania gamma, X, UV na strukturę i funkcję biopolimerów (białka, enzymy, DNA ) oraz komórek (erytrocyty, limfocyty, granulocyty, chloroplasty i in.) i tkanek (krew konserwowana, gruczoły limfatyczne i in.). Wśród białek obiektem szczególnego zainteresowania Profesor były barwniki oddechowe (mioglobina, hemoglobina) oraz enzymy: katalaza, peroksydaza, dysmutaza ponadtlenkowa. Te ostatnie analizowane w aspekcie udziału i roli w usuwaniu szkodliwych form tlenu z ustroju. Przedmiotem wieloletnich badań Pani Profesor były także błony biologiczne, w tym głównie ultrastruktura i funkcja błon erytrocytarnych. Śledziła Ona zmiany na poziomie molekularnym, zachodzące w błonach biologicznych pod wpływem promieniowania jonizującego, temperatury i środków farmakologicznych. Jako jedna z pierwszych w Polsce do badań płynności i lepkości błon wprowadziła technikę znaczników spinowych (EPR ) i fluorescencyjnych (metoda spektrofluorometryczna). Wpływ naturalnego środowiska (skażenie) na żywe organizmy w aspekcie molekularnym też stanowił przedmiot Jej zainteresowań. Wyniki rozległych badań były przedmiotem ok. 200 publikacji ulokowanych przeważnie w czasopismach o zasięgu międzynarodowym, oraz podobnej liczby komunikatów. Wiele tych publikacji cytują autorzy spoza Polski. W uznaniu Jej osiągnięć badawczych Prof. Leyko wykładała na zaproszenie w środowiskach akademickich Europy Zachodniej, USA i Japonii. Przez 15 lat Profesor była koordynatorem resortowych problemów badawczych oraz sprawowała merytoryczny nadzór tematu Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na struktury i właściwości biologiczne makrocząsteczek.

Profesor Leyko była sprawnym dydaktykiem i naukowcem; wypromowała ponad 50 doktorów, czuwała nad rozwojem przynajmniej 20 doktorów habilitowanych. Wielu Jej uczniów jest dzisiaj światowej sławy profesorami.

Będąc pionierem polskiej biofizyki Profesor przygotowała w 1968 r. pierwszy skrypt Biofizyka oraz jest autorem pierwszego polskiego podręcznika biofizyki pt. Zarys biofizyki (PW N, 1973) oraz redaktorem i współautorem popularnego podręcznika Biofizyka dla biologów (PWN, 1981 i kolejnych wznowień).

Była członkiem - założycielem Polskiego Towarzystwa Biofizycznego, stając się w 1973 r. pierwszym wybranym prezesem ZG Towarzystwa. Wcześniej działała w Polskim Towarzystwie Biochemicznym, przewodnicząc Oddziałowi Łódzkiemu w latach 1962-64. Była pierwszym redaktorem naczelnym utworzonego w 1976 r. czasopisma „Zagadnienia Biofizyki Współczesnej”, a od 1975 r. była przez szereg lat redaktorem Folia biochimica et biophysica („Zeszyty Naukowe UŁ”). W latach 1983-1986 pracowała w Komitecie Redakcyjnym „International Journal of Radiation Biology” (Manchester, Anglia).

Udzielała się czynnie w wielu krajowych i zagranicznych towarzystwach naukowych, będąc członkiem: Tow. Naukowego Warszawskiego, ŁTN, P.Tow. Fizjologicznego, Tow. Badań Radiacyjnych, Brytyjskiego Tow. Biofizycznego, European Society of Radiation Biology, Bioelectrochemical Society. W roku 1981 została wybrana do New York Academy of Sciences, zaś w 1991 r. została honorowym członkiem International Biographic Centre, Cambridge (Anglia). Profesor Leyko była członkiem Komitetu Fizyki Medycznej PAN oraz członkiem Komitetu Biochemii i Biofizyki PAN.

Za swą działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną była wyróżniana wielokrotnie przez resorty i Uczelnię. W 1973 r. została uhonorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a 1985 r. Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Zachęcamy do zapoznania się z notatką z wykladu  prof. dr hab. Jarosława Marszałka, kierownika Pracowni Biochemii Ewolucyjnej Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego (UG) i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (UMG), ktory odbył się w ramach inicjatywy seminaryjnej „Nowe Horyzonty Przyrodnicze” Zarządu Głównego Towarzystwa.

 WYKŁAD KOLEJNEGO REFERENTA PROGRAMU „NOWE HORYZONTY PRZYRODNICZE” W ODDZIALE POZNAŃSKIM
Z przyjemnością informujemy, że 9 grudnia na nadzwyczajnym zebraniu członków Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Biochemicznego na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w ramach inicjatywy seminaryjnej „Nowe Horyzonty Przyrodnicze” Zarządu Głównego Towarzystwa został wygłoszony wykład przez prof. dr hab. Jarosława Marszałka, kierownika Pracowni Biochemii Ewolucyjnej Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego (UG) i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (UMG). Tematyka wystąpienia dotyczyła zastosowania biochemii ewolucyjnej w charakterystyce białek (szczególnie z rodziny Hsp70) uczestniczących w biogenezie centrów żelazo-siarkowych drożdży Saccharomyces cerevisiae, a także innych spokrewnionych gatunków workowców. Doskonale przygotowany wykład, bogato ilustrowany jasnymi, poglądowymi schematami nawiązywał znakomicie do idei sformułowanej przez Theodosiusa Dobzhansky'ego. Dotyczyła ona konieczności interpretacji i porządkowania zjawisk biologicznych w świetle ewolucji. Bez teorii ewolucji, o nadrzędnej roli wyjaśniającej (eksplikatywnej) w świecie nauki, wszelkie odkrycia biologiczne, w tym zwłaszcza osiągnięcia biologii molekularnej tracą swój sens i znaczenie, a zależności biochemiczne i molekularne stają się enigmatyczne. Połączenie ewolucji z biochemią jest zatem bardzo owocne. Prof. Marszałek odwołał się przy tym do analogii z zakresu nauk historycznych- jeśli zamierzamy dogłębnie poznać historię Europy, nie sposób nie odwoływać się przykładowo do historii rodzin królewskich, ich współzależności i wpływów na politykę i dyplomację.
Zebranie otworzyła Przewodnicząca Oddziału, prof. dr hab. Wiesława Jarmuszkiewicz, która przedstawiła słuchaczom sylwetkę naukową i osiągnięcia prof. Jarosława Marszałka. Prelegent ukończył studia na Uniwersytecie Gdańskim, stopień doktora otrzymał na Uniwersytecie Medycznym w Gdańsku. Współpracował z prof. Maciejem Żyliczem. Odbył staż w Michigan State University (w zespole prof. Kaguni). W tym okresie interesował się rolą białek opiekuńczych w replikacji DNA. Z kolei, w latach 90-tych, Prelegent nawiązał współpracę z prof. Walterem Neupertem, który dokonał przełomowych odkryć w scharakteryzowanie aparatu importu pre-białek do mitochondriów. Następnie został zatrudniony na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii UMG/UG. Obecnie współpracuje m.in. z grupą badawczą prof. Elisabeth Craig z Uniwersytetu w Wisconsin.
Na początku swojego wykładu, prof. Marszałek opisał "cykl życiowy" białek w komórkach eukariotycznych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na biogenezę organelli i przedstawił głównych "bohaterów" wystąpienia- rodzinę białek opiekuńczych Hsp70, ich funkcjonowanie, oraz inne białka oddziałujące z Hsp70, w tym białka J oraz ich aktywności biochemiczne. Zwięźle przedstawił rolę różnorodnych centrów Fe-S w biologii mitochondriów, ich występowanie i strukturę. Biogeneza centrów żelazo-siarkowych jest bardzo złożonym procesem. Od połowy lat 90-tych poznano ponad 30 białek uczestniczących w tym procesie, który składa się z 2 zasadniczych etapów: właściwej syntezy centrów Fe-S oraz ich przeniesienia na docelowe białka. Następnie prof. Marszałek bardzo szczegółowo opisał modularną budowę aparatu białkowego oraz genów kodujących jego składniki, które są odpowiedzialne za wyżej wymienione aktywności. Najważniejszą częścią wykładu Prelegenta było zwrócenie uwagi słuchaczy na występowanie homologicznych białek będących składnikami aparatu biogenezy centrów Fe-S w mitochondriach różnych organizmów, który wydaje się być stosunkowo plastyczny w niektórych liniach ewolucyjnych. Przedyskutował również odpowiednie zależności ewolucyjne, łączące ten proces w komórkach eukariotycznych i prokariotycznych. Po zakończeniu wystąpienia, wywiązała się żywiołowa dyskusja, dotycząca problematyki przedstawionej w wystąpieniu Prelegenta.

Opracował: dr Michał Rurek

Zdjęcie: dr Andonis Karachitos